ຍຸງບໍ່ພຽງແຕ່ເປັນສັດລົບກວນເທົ່ານັ້ນ, ແຕ່ຍັງເປັນພາຫະນຳເຊື້ອພະຍາດອັນຕະລາຍຫຼາຍຊະນິດ ເຊັ່ນ: ໄຂ້ຍຸງລາຍ, ໄຂ້ມາລາເລຍ, ແລະ ໄຂ້ເລືອດອອກ. ແຕ່ສານເຄມີຂ້າຍຸງທີ່ໃຊ້ກັນຢ່າງແຜ່ຫຼາຍອາດສົ່ງຜົນກະທົບດ້ານລົບຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ສຸຂະພາບຂອງຄົນ. ນັກຄົ້ນຄວ້າ ແລະ ຜູ້ຊ່ຽວຊານດ້ານສິ່ງແວດລ້ອມຈຶ່ງໄດ້ແນະນຳວິທີກຳຈັດຍຸງແບບທຳມະຊາດທີ່ມີປະສິດທິຜົນ ແລະ ບໍ່ເປັນອັນຕະລາຍ.

ປ້ອງກັນການເກີດຂອງຍຸງ: ກຳຈັດແຫຼ່ງເພາະພັນ

“ການປ້ອງກັນທີ່ດີທີ່ສຸດຄືການກຳຈັດແຫຼ່ງເພາະພັນຍຸງ,” ທ່ານ ດຣ. ສົມໄຊ ວິໄລສຸກ, ຜູ້ຊ່ຽວຊານດ້ານກີຕະວິທະຍາຈາກສະຖາບັນຄົ້ນຄວ້າສາທາລະນະສຸກແຫ່ງຊາດໄດ້ກ່າວ. ຍຸງວາງໄຂ່ໃນນ້ຳນິ້ງ, ດັ່ງນັ້ນການກຳຈັດແຫຼ່ງນ້ຳຂັງຈຶ່ງເປັນວິທີທີ່ມີປະສິດທິຜົນທີ່ສຸດໃນການຄວບຄຸມປະຊາກອນຍຸງ.

ວິທີກຳຈັດແຫຼ່ງເພາະພັນຍຸງທີ່ມີປະສິດທິຜົນ:

1. ກວດສອບ ແລະ ລະບາຍນ້ຳຂັງຢູ່ອ້ອມບ້ານເຮືອນຢ່າງໜ້ອຍອາທິດລະຄັ້ງ
   • ຖາດຮອງກະຖາງຕົ້ນໄມ້
   • ຢາງລົດເກົ່າ
   • ພາຊະນະເກັບນ້ຳທີ່ບໍ່ໄດ້ປິດຝາ
   • ຮ່ອງນ້ຳທີ່ມີນ້ຳຂັງ
2. ນຳໃຊ້ປາກິນລູກນ້ຳ ການນຳໃຊ້ປາກິນລູກນ້ຳໃນແຫຼ່ງນ້ຳທີ່ບໍ່ສາມາດລະບາຍໄດ້ ເຊັ່ນ: ອ່າງນ້ຳ, ໜອງນ້ຳຂະໜາດນ້ອຍ ຫຼື ຕຸ່ມເກັບນ້ຳຂະໜາດໃຫຍ່ແມ່ນວິທີທີ່ມີປະສິດທິຜົນໃນການຄວບຄຸມປະຊາກອນຍຸງ. “ປາຫົວຕະກຽວ, ປາຫາງນົກຍຸງ, ແລະ ປາຊິວ ແມ່ນປາກິນລູກນ້ຳທີ່ມີປະສິດທິຜົນສູງ ແລະ ເປັນວິທີທີ່ເປັນມິດກັບສິ່ງແວດລ້ອມ,” ນາງ ນາລີ ວົງສີສຸລາດ, ຜູ້ຊ່ຽວຊານຈາກກົມຄວບຄຸມມົນລະພິດໄດ້ແນະນຳ.

ວິທີໄລ່ຍຸງແບບທຳມະຊາດ

ນອກຈາກການປ້ອງກັນການເກີດຂອງຍຸງແລ້ວ, ການໄລ່ຍຸງດ້ວຍວິທີທຳມະຊາດກໍ່ແມ່ນອີກທາງເລືອກໜຶ່ງທີ່ສາມາດໃຊ້ທົດແທນສານເຄມີໄດ້.

1. ຕົ້ນໄມ້ໄລ່ຍຸງ

ຕົ້ນໄມ້ບາງຊະນິດມີສານລະເຫີຍທີ່ມີກິ່ນສາມາດໄລ່ຍຸງໄດ້. ການປູກຕົ້ນໄມ້ເຫຼົ່ານີ້ອ້ອມບ້ານ ຫຼື ຢູ່ໃນກະຖາງໃນເຮືອນສາມາດຊ່ວຍຫຼຸດການລົບກວນຂອງຍຸງໄດ້.

ຕົ້ນໄມ້ໄລ່ຍຸງທີ່ມີປະສິດທິຜົນສູງ:

• ຕົ້ນຕະໄຄ: ນ້ຳມັນຫອມລະເຫີຍຈາກຕົ້ນຕະໄຄສາມາດຂັບໄລ່ຍຸງໄດ້ດີ
• ຕົ້ນໂຫມແດງ ຫຼື ຕົ້ນສະລາດີ: ນິຍົມປູກອ້ອມຮົ້ວບ້ານ
• ຕົ້ນແມງລັກ: ມີກິ່ນຫອມທີ່ຍຸງບໍ່ມັກ
• ຕົ້ນມິ້ນ/ໂຫມລາບ: ມີກິ່ນແຮງທີ່ຊ່ວຍໄລ່ແມງໄມ້ຫຼາຍຊະນິດ
• ຕົ້ນແປກ (ເລມອນກຼາສ): ນິຍົມນຳມາເຮັດສະໝຸນໄພໄລ່ຍຸງຫຼາຍທີ່ສຸດ

2. ນ້ຳມັນຫອມລະເຫີຍທຳມະຊາດ

ການນຳໃຊ້ນ້ຳມັນຫອມລະເຫີຍທຳມະຊາດເປັນອີກທາງເລືອກໜຶ່ງທີ່ມີປະສິດທິຜົນສູງໃນການໄລ່ຍຸງ.

ນ້ຳມັນຫອມລະເຫີຍທີ່ມີປະສິດທິຜົນໃນການຂັບໄລ່ຍຸງ:

• ນ້ຳມັນຫອມລະເຫີຍຕົ້ນແປກ (ເລມອນກຼາສ)
• ນ້ຳມັນຫອມລະເຫີຍຫອມແດງ
• ນ້ຳມັນຫອມລະເຫີຍໝາກນາວ
• ນ້ຳມັນຫອມລະເຫີຍຢູຄາລິບຕັສ

ວິທີໃຊ້: ສາມາດນຳໃຊ້ນ້ຳມັນຫອມລະເຫີຍໂດຍການຢອດໃສ່ເຄື່ອງຂະຫຍາຍກິ່ນ, ຜສົມກັບນ້ຳແລ້ວສີດໃສ່ຜ້າກັ້ງປະຕູ ຫຼື ປະຕູປ່ອງຢ້ຽມ, ຫຼື ປະສົມກັບນ້ຳມັນພື້ນຖານ ເຊັ່ນ: ນ້ຳມັນໝາກພ້າວ ຫຼື ນ້ຳມັນອໍລິບ ແລ້ວທາໃສ່ຜິວໜັງທີ່ເປີດເຜີຍ.

3. ສູດນ້ຳຢາໄລ່ຍຸງແບບທຳມະຊາດທີ່ສາມາດເຮັດໄດ້ເອງ

ສູດທີ 1: ນ້ຳຢາສີດໄລ່ຍຸງຈາກຕົ້ນແປກ

ສ່ວນປະກອບ:

• ຕົ້ນແປກ (ເລມອນກຼາສ) 1 ກຳມື
• ນ້ຳ 2 ລິດ
• ນ້ຳສົ້ມສາຍຊູແອັບເປິ້ນ 2 ບ່ວງແກງ (ຖ້າມີ)

ວິທີເຮັດ:

1. ລ້າງຕົ້ນແປກໃຫ້ສະອາດ ແລະ ຊອຍເປັນທ່ອນນ້ອຍໆ
2. ຕົ້ມຕົ້ນແປກໃນນ້ຳປະມານ 30 ນາທີ
3. ປະໃຫ້ເຢັນ ແລ້ວກອງເອົາແຕ່ນ້ຳ
4. ເຕີມນ້ຳສົ້ມສາຍຊູແອັບເປິ້ນແລ້ວຄົນໃຫ້ເຂົ້າກັນ
5. ເທໃສ່ຂວດສີດ ແລ້ວນຳໄປສີດບໍລິເວນທີ່ມີຍຸງຊຸກຊຸມ

ສູດທີ 2: ເທຽນໄລ່ຍຸງຈາກໝາກນາວ

ສ່ວນປະກອບ:

• ໝາກນາວ 2-3 ໜ່ວຍ
• ກ້ານໂຄມໄຟ/ເທຽນ
• ກົນລະວິທີໃນການຄວັນ (ຫຼື ວິທີອື່ນທີ່ປອດໄພ)

ວິທີເຮັດ:

1. ຜ່າໝາກນາວເຄິ່ງ ແລະ ບີບນ້ຳໝາກນາວອອກ
2. ວາງເປືອກໝາກນາວທີ່ຜ່າແລ້ວໃນບ່ອນທີ່ຕ້ອງການໄລ່ຍຸງ
3. ເອົາກ້ານໂຄມໄຟ/ເທຽນໃສ່ກາງເປືອກໝາກນາວ
4. ຈູດເທຽນ ແລະ ໝາກນາວຈະປ່ອຍນ້ຳມັນຫອມລະເຫີຍເມື່ອຖືກຄວາມຮ້ອນ

ການປ້ອງກັນຕົນເອງຈາກຍຸງ

ນອກຈາກການກຳຈັດແຫຼ່ງເພາະພັນ ແລະ ການໄລ່ຍຸງແລ້ວ, ການປ້ອງກັນຕົນເອງກໍ່ຍັງມີຄວາມສຳຄັນ.

ວິທີປ້ອງກັນຕົນເອງຈາກຍຸງແບບທຳມະຊາດ:

1. ນຸ່ງເຄື່ອງສີອ່ອນ ແລະ ປົກຄຸມຮ່າງກາຍ ຍຸງມັກສີເຂັ້ມ, ດັ່ງນັ້ນການນຸ່ງເຄື່ອງສີອ່ອນສາມາດຊ່ວຍຫຼຸດການດຶງດູດຂອງຍຸງໄດ້
2. ຕິດຕັ້ງມຸ້ງກັນຍຸງ ການຕິດຕັ້ງມຸ້ງລວດທີ່ປະຕູ-ປ່ອງຢ້ຽມ ແລະ ການນອນໃນມຸ້ງກັນຍຸງແມ່ນວິທີທີ່ມີປະສິດທິຜົນສູງໃນການປ້ອງກັນອັນຕະລາຍຈາກຍຸງ
3. ໃຊ້ພັດລົມ ຍຸງບໍ່ສາມາດບິນໄດ້ດີໃນລົມແຮງ, ການເປີດພັດລົມສາມາດຊ່ວຍຫຼຸດການລົບກວນຂອງຍຸງໄດ້

ການຄົ້ນຄວ້າຈາກມະຫາວິທະຍາໄລແຫ່ງຊາດລາວສະແດງໃຫ້ເຫັນວ່າ, ການນຳໃຊ້ຫຼາຍວິທີຮ່ວມກັນສາມາດຫຼຸດປະຊາກອນຍຸງໃນພື້ນທີ່ໄດ້ເຖິງ 70% ໂດຍບໍ່ຕ້ອງໃຊ້ສານເຄມີທີ່ເປັນອັນຕະລາຍ.

“ການຄວບຄຸມຍຸງທີ່ດີທີ່ສຸດແມ່ນການປະສົມປະສານຫຼາຍວິທີເຂົ້າກັນ, ທັງການກຳຈັດແຫຼ່ງເພາະພັນ, ການໄລ່ຍຸງ, ແລະ ການປ້ອງກັນຕົນເອງ,” ທ່ານ ປອ. ສຸລິນດາ ພິລາວົງ, ນັກຄົ້ນຄວ້າດ້ານແມງໄມ້ຊີວະສາດຈາກມະຫາວິທະຍາໄລສະຫວັນນະເຂດໄດ້ສະຫຼຸບ.

ສະແດງຄຳຄິດເຫັນ